Linkeroever jachtgebied voor vleermuizen

Naast het uitgestrekt haven- en industriegebied, zijn er op de linker-Scheldeoever ook speciale beschermingszones voorzien die gericht zijn op het behoud van de natuurlijke habitats (plaatsen waar planten en dieren van nature thuishoren) en de fauna en flora (dieren- en plantenwereld). Deze beschermingszones kwamen er op initiatief van de Europese Unie, die de lidstaten verplicht maatregelen te nemen om deze speciale zones in stand te houden. 

Verschillende soorten vleermuizen

In het kader van het natuurbeheer op de linkeroever, worden voor bepaalde dier- en plantensoorten strikte beschermingsmaatregelen voorzien. Dat is onder meer het geval voor de vleermuizen die veelvuldig worden aangetroffen in de rand van de Waaslandhaven. Zij jagen er vooral boven de aanwezige plassen en kanalen, waar ze op zoek gaan naar insecten, vooral muggen. De Verrebroekse Plassen en de Nieuwe Watergang zijn belangrijke gebieden voor deze dieren, maar de voorbije jaren zijn zij ook waargenomen in de nieuwe natuurgebieden Zoetwaterkreek en Brakke Kreek. Uit recente waarnemingen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) blijkt dat vleermuizen ook in deze ‘nieuwe’ gebieden foerageren (op voedsel jagen), maar dat er tot nog toe minder soorten worden waargenomen dan in de vroegere gebieden. 
Boven de Zoetwaterkreek vliegen vooral watervleermuizen, boven de Brakke Kreek eerder dwergvleermuizen. Meervleermuizen, laatvliegers en rosse vleermuizen lijken de vroegere gebieden nog te verkiezen. 
Opvallend is dat de activiteit van de vleermuizen in deze ‘nieuwe’ gebieden meestal pas laat in de nacht op gang komt en in het tweede deel van de nacht het sterkst is. 
Uit het onderzoek van INBO blijkt dat veel vleermuizen hun jachtgebied binnenvliegen langs de Nieuwe Watergang en zich daarna binnen het gebied verspreiden. De watervleermuis bereikt de Verrebroekse Plassen en de Zoetwaterkreek via een corridor tussen Verrebroek en Kieldrecht. Het natuurgebied Spaans Fort valt ook binnen het foerageergebied van de vleermuizen en kan dit gebied in de toekomst zeker versterken. De Brakke Kreek echter is niet zo goed verbonden met dit ecosysteem en wordt daarom door de water- en meervleermuis minder frequent bezocht. Voor de watervleermuis kan ook de afstand een probleem zijn, wat niet het geval is voor de meervleermuis.

Uit de registratie van het hoog aantal vangstpogingen blijkt dat de Verrebroekse Plassen een ideaal foerageergebied vormt voor de dwergvleermuizen. Blijkbaar verhogen de ontwikkeling van oevervegetatie en struiken en de toename van het insectenaanbod, de geschiktheid van dit gebied voor dit soort van vleermuizen evenals voor grotere soorten zoals laatvlieger en meervleermuis. Voor de watervleermuis, die vlak boven het water jaagt, is het jonge plasgebied Zoetwaterkreek, dan weer een uitstekend voedseljachtgebied. Bovendien is dit gebied goed verbonden met de overige foerageergebieden.

Vleermuizen ondersteunen

In 2019 installeerde MLSO in samenwerking met Natuurpunt op diverse plekken vleermuiskasten. Het zijn koloniekasten voor zowel gebouwbewonende als voor boombewonende soorten vleermuizen. In de omgeving van het Spaans Fort werden elf koloniekasten opgehangen voor boombewonende soorten. Voor de gebouwbewonende soorten werden er in totaal een tiental kasten geplaatst, onder andere aan het pompstation Keetberg en aan het kantoor van MLSO. De kast aan het kantoor van MLSO werd overigens gemaakt door leerlingen van het GTI in Beveren.

Vleermuizen zijn nachtdieren, die erg gevoelig zijn voor lichtverstoring. Daarom plaatste Port of Antwerp-Bruges aangepaste rode straatverlichting langs de Kwarikweg. Zo worden de vleermuizen niet verblind door de verlichting en worden ze niet afgeschrokken. Ook in het Logistiek Park Waasland-fase West werd actie ondernomen in functie van de vleermuizen die gebruik maken van de Noord-Zuid-verbinding: Aertssen Logistics paste de hoogte en straalrichting van de verlichting die het dichtst bij de watergang staat zo aan dat de vleermuizen niet gestoord worden tijdens hun tocht over het water.