Tewerkstellingscijfers 2024: eerste daling in jaren

De Waaslandhaven is, als onderdeel van de haven van Antwerpen-Brugge, een van de grootste motoren van de Vlaamse economie. De geopolitieke uitdagingen en onzekerheden kregen in 2024 echter steeds meer impact op de dagelijkse werking van onze economie. Voor het eerst werd deze impact ook zichtbaar in de tewerkstellingscijfers voor de Waaslandhaven. De directe tewerkstelling daalde fors: er waren 1.436 voltijds equivalenten (VTE) minder aan de slag tegenover 2023. Daarmee valt de directe tewerkstelling in de Waaslandhaven terug tot het niveau van 2019. Ook de indirecte en totale tewerkstelling delen in de klappen. Dat blijkt uit de resultaten van de bevraging die Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) jaarlijks uitvoert bij de bedrijven in de Waaslandhaven.

Tewerkstelling daalt met 6,4%

De voorbije tien jaar kende de werkgelegenheid in de Waaslandhaven een enorme en quasi gestage groei. In 2014 werkten er 16.327 VTE in de Waaslandhaven, in 2024 waren dat er 21.017. Goed voor een stijging van 29% dus. Ondanks deze positieve evolutie op de lange termijn, tonen de cijfers voor 2024 een meer genuanceerd beeld. Uit de resultaten van de jaarlijkse enquête bij de bedrijven in de Waaslandhaven blijkt dat er in 2024 zo'n 6,4% of 1.436 VTE minder aan de slag waren dan in het laatste recordjaar 2023. Toen waren er 22.453 VTE aan het werk bij de bedrijven in de Waaslandhaven.

"Hoewel de maritieme trafiek in 2024 nog een spectaculaire groei kende, stond de chemiesector zwaar onder druk en kondigden verschillende bedrijven herstructureringen aan. Voor het eerst in jaren vertaalde zich dat in een algemene daling van de tewerkstelling in de Waaslandhaven. Hopelijk is deze terugval van de werkgelegenheid slechts een tijdelijk fenomeen, en geen structurele kanteling," - Boudewijn Vlegels, voorzitter MLSO.

Opvallend is dat, waar in 2023 enkel de categorie uitzendkrachten achteruit ging, in 2024 alle categorieën een terugval lieten optekenen. De grootste categorie, die van de arbeiders en bedienden, nam in totaal met 786 VTE af. Er gingen dus heel wat vaste jobs verloren in de Waaslandhaven. Tegenover 2023 daalde het aantal uitzendkrachten met 352 VTE, en ook de categorie havenarbeiders liet een daling van 298 VTE optekenen in 2024.

Totale tewerkstelling volgt wellicht zelfde trend

Om tot een totaalbeeld van de tewerkstelling te komen, moet er ook rekening gehouden worden met de indirecte tewerkstelling van onder andere onderaannemers/contractors, veiligheidsagenten, onderhoudslui, chauffeurs, ... Voor de raming van die indirecte tewerkstelling grijpt MLSO terug naar de berekeningen in de havenstudie van de Nationale Bank van België. Sinds enkele jaren wordt deze studie niet meer jaarlijks uitgevoerd, waardoor de laatst beschikbare factor dateert van 2022 en gebaseerd is op de jaarrekeningen van 2020 van de bedrijven in de haven.  Daarom werd voor de berekening van de indirecte tewerkstelling in 2024 de laatst beschikbare factor gebruikt: de indirecte tewerkstelling is de directe tewerkstelling vermenigvuldigd met 1,26. De totale tewerkstelling werd bekomen door de directe tewerkstelling en de indirecte tewerkstelling op te tellen.

De daling van de directe tewerkstelling zette zich door in de cijfers voor de indirecte tewerkstelling (26.481 VTE in 2024 tegenover 28.291 VTE in 2023) en dus ook voor de totale tewerkstelling. In totaal waren er 47.498 VTE aan de slag in de Waaslandhaven, tegenover 50.743 VTE in 2023.

Impact geopolitieke en economische uitdagingen voelbaar

Verschillende factoren werkten deze algemene daling in de tewerkstelling in de hand. De malaise in de industrie is ondertussen geen onbekende meer en houdt verband met geopolitieke uitdagingen zoals de oorlog in Oekraïne, de disrupties in de maritieme handel en een structureel competitiveitsprobleem. Maar ook een verdere automatisatie van laaggeschoolde arbeid in de logistieke sector is een niet te verwaarlozen factor.

Ten slotte zijn er nog steeds heel wat openstaande vacatures in de Waaslandhaven. Getuige hiervan de EGTS-jobbeurs in het Freethielstadion op 10 maart 2025, waarbij een 60-tal bedrijven uit de Waaslandhaven hun vacatures kenbaar maakten. Er dienen in veel bedrijven immers vervangingen te gebeuren, niet in het minst omwille van het stijgend aantal pensioneringen en het personeelsverloop.

Jaarlijkse bevraging maakt vergelijking mogelijk

Om de impact van de economie op de tewerkstelling in de Waaslandhaven in kaart te kunnen brengen, bevraagt MLSO jaarlijks alle bedrijven met een havennummer in de Waaslandhaven. Deze bevraging peilt naar het aantal medewerkers dat het afgelopen jaar in de bedrijven tewerk gesteld waren, rekening houden met de verschillende categorieën: arbeiders en bedienden, havenarbeiders, contractors, uitzendkrachten. Door jaarlijks dezelfde vragenlijst te hanteren, is een vergelijking over de jaren heen mogelijk.

Lees het volledige rapport over de tewerkstellingscijfers in de Waaslandhaven hier.